Devletin şeffaflaşması, hızlı, etkin ve verimli çalışması, vatandaşın devlet işleyişine katılımının sağlanmasıyla mümkündür.

Bu amaçla; okul öncesi eğitim kurumlarında, ilk ve orta öğretim ile yüksek öğretimde e-yaşam kültürün yaygınlaştırılmasına yönelik, örgün ya da yaygın biçimde eğitim verilmesi ve bu eğitimin sürekliliğinin sağlanması zorunluluktur.

Bugün, ilköğretim okullarımızda bilgisayar kullanımına yönelik dersler verilmekte, ortaöğretimde seçmeli bilgisayar dersleri okutulmakta ve dersler bilgisayar desteğinde verilmeye çalışılmaktadır. Bunlara ilaveten, Internet ortamında projeler geliştirilerek öğretmen odaklı öğretimden, öğrenci tabanlı öğretime geçilme çalışmaları geliştirilmektedir.

Yüksek öğretimde ise ilgili bilgisayar bölümleri dışında da bilgisayarın günlük yaşamda ve eğitimde kullanımına yönelik eğitim verilerek geleceğin öğretmenleri ve yöneticileri bilgisayar okur-yazarı olarak eğitilmektedirler.

Çalışma çağındaki vatandaşlar için, kurumsal eğitimin yanında yetiştirme eğitimi de vermek üzere eğitim merkezleri kurulmuştur. Ancak bu merkezler, genellikle amaca uygun kullanılamamaktadır.

Esasen yapılması gereken, okuma çağı dışında kalmış vatandaşların, devlet-vatandaş işlerinde kullanacakları, elektronik ortamla ilgili araçların kullanımına yönelik eksikliklerinin giderilmesidir.

Hangi tür olursa olsun, bir öğretim kurumunun açılışı, öğretime başlaması, eğitimi, yönetimi,denetimi ve gözetimi 625 Sayılı Kanunla düzenlenir. Bu kanunun 2. maddesi gereğince, Özel Öğretim Kurumları, Milli Eğitim Bakanlığının denetim ve gözetimi altındadır (Bu kurumun denetiminde 1378 okul, 1513 kurs, 2101 dershane ve 1919 MTSK toplam 6911 kurum faaliyette bulunmaktadır).Aynı madde uyarınca, özel bilgisayar kursları da MEB tarafından izlenir ve denetlenilir MEB Özel Öğretim Kurumlarına bağlı özel bilgisayar kursu toplam sayısı 727, genel öğrenci kontenjanı ise 38.883 kişidir. Kurslar, bilgisayar okur-yazarlığı, bilgisayar işletmenliği, bilgisayar yardımcı programcılığı, bilgisayar programcılığı, bilgisayar analist programcılığı, bilgisayar bakım onarım elemanı yetiştirme konularını kapsamaktadır. Bu kurslar, hemen her ilde yaygınlaşmış durumdadır.

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde kurulmuş Halk Eğitim Merkezleri aracılığı ile son üç yılda açılmış kurs sayısı 18.456 olup toplam kursiyer 364.283 (170.338 bayan, 193.925 bay) kişidir.

Hizmet İçi Eğitim aracılığıyla 2001 yılında 189 kurs ve 217 seminere yılda ortalama 18.722 kişi (ilkokul,lise,ön lisans, lisans, lisansüstü mezunu personel) katılmıştır.

MEB, 16 milyon öğrencisi ve toplam 600.000 i bulan öğretmen ve personeli ile kamuda önemli potansiyele sahip bir kurumdur. MEB’ in aracılığı ve kaynaklarıyla yapılacak olan bilgilendirme ve eğitim çalışmaları bu açıdan büyük önem ve anlam taşıyacaktır. Bu çalışmalar iyi organize edildikleri takdirde kısa zamanda hedeflenen sonuca ulaşılacaktır.

Türkiye’de kamu kurum/kuruluşları son yıllarda önemli ölçüde ilerlemeler sağlamıştır. Kurumların çoğu kendi iç bilgi sistemlerini kurmuş ve çalıştırmaktadır. Yine kurumların çoğu Internet üzerinden kullanıcılara çeşitli hizmetler sağlamaktadır. Ancak bu hizmetlerin çoğunluğu kurumlar hakkında bilgi veren statik web sayfalarından öteye gitmemiştir. e-Devlet için kaçınılmaz bir gereksinim olan kurumların birbirleri ile veri değişimi ile ilgili çalışmalar başlatılmışsa da, henüz hayata geçirilmemiştir. Kurumların kendileri için hazırladıkları web sayfaları bu işlem için bir başlangıç olarak düşünülebilir. Mevcut durumu ile devletin çeşitli birimlerindeki bilişim çevrelerinin başlattıkları ve yürüttükleri bu çabalar en azından bu alanda atılan ilk adımlar olarak düşünülebilir.

·        Ülkemizin ve insanımızın gelişme süreçlerinde gösterdiği etkinliği ve sorumluluğu Bilişim çağında da devam ettirmesi için İnsan kaynakları açısından altyapı mevcuttur.

·        Ülkemiz, dünyada çok hızlı gelişen teknolojiyi gerekli ve yeterli düzeyde izler durumdadır.

·        Ülkemiz, mevcut durumda, teknolojiyi üreten değil kullanan durumdadır.

·        e-Devlet servisleri için gerekli teknoloji, yeterli sayılabilecek seviyede mevcuttur.

·        Donanım ve yazılım uygulama geliştirme için dışa bağımlılık söz konusudur.

·        Servislere ait yazılımları geliştirmek için ülkede yeterli potansiyel vardır.

·        Kurumların verecekleri servisler için gerekli yerel ağ altyapıları yetersizdir.

·        Devletin çeşitli kurumlarında var olan donanım, sistem yazılımı ve servis uygulama yazılımı teknolojileri arasında başkalıklar vardır.

·        Birbiriyle ilişkisi olması gereken servisleri sunacak kurumlar arasında standartlaştırma sağlanamamıştır.

·        Servislerin kullanılması ve yaygınlaştırılmasını sağlayacak Internet altyapısı yeterli gelişmişlik düzeyinde değildir.

·        İletişim ortamında olması gereken gizlilik ve güvenlik sağlanamamıştır.

·        Internet kullanımına ilişkin hukuki altyapıda eksiklikler vardır.

·        Çeşitli servislerin içerikleri ve işletimleriyle ilişkili olarak oluşturulacak genel, kurumsal ve işlevsel portal yapıları üzerindeki çalışmalar yetersiz düzeydedir.

·        Ülkenin ekonomik gerçekleriyle karşılaştırıldığında, Internet kullanım maliyeti yüksektir.

·        Ekonomik kriz gibi bazı gerekçelerle teknoloji yatırımlarında kısıntıya gidilmektedir.

·        Toplumda bilgisayarlaşma ve bilgisayar okur-yazarlığı yüzdeleri düşüktür.

e-Devlet servisleri için gerekli olan verinin çok büyük hacımda olacağı açıktır. Bu verinin merkezi bir veri tabanında depolanmasını olanaklı kılacak ortamı ve dağıtık erişiminin sağlanması için gerekli teknolojik altyapı hazırlanmalıdır.

Türkiye'de Halk E-Devlet Uygulamalarını Henüz Yoğun Kullanmıyor

Taylor Nelson Sofres adlı dünyanın 4.büyük Pazar Araştırma Şirketi Danışmanları W.Mellor, V.Parr ve M.Hood tarafından yapılan ve Kasım 2001 itibariyle açıklanan araştırmaya göre, Türkiye'de halk E-devlet uygulamalarını henüz yoğun kullanmıyor.

Online Devlet 2001 başlıklı çalışma 27 Ülkede 29.077 kişi ile görüşerek yapıldı. Çalışmanın amacı, halkın devlet servislerini internet üzerinden kullanımına ve kişisel bilgiler verirken duydukları güvenlik kavramlarına dair karşılaştırmalı rakamlar veriyor. çalışma yapılan ülkeler; Almanya, Amerika, Avustralya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Endonezya, Estonya, Finladiya, Fransa, Hindistan, Hollanda, Hong Kong, İngiltere, İspanya, Japonya, Kanada, Kore, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malezya, Norveç, Polonya, Rusya, Taiwan, Türkiye, Slovakya olarak gerçekleşti.

Çalışmada sorulan sorular şu şekilde yeraldı;

a.. E-devlet uygulamaları kullanım oranları

b.. E-devlet Nasıl kullanılıyor

c.. E-devlet kullanımında güvenlik kaygısı bir engel midir?

d.. Genel İnternet Kullanımı içinde e-devlet kullanım oranı nedir?

 Türkiye'de durum ne ?

Devletin e-devlet fikrini benimseme seviyesine bakacak olursak, son 24 ayda Halkın % 3'ü internet üzerinden e-devlet uygulamalarını kullandı. Bu rakam son ay içinde % 19. Kullanımın % 2 si bilgi amaçlı, % 1'i form download için kullanılmış.

Kullanıcıları % 21 'i e-devlet uygulamalarına bilgi vermekte sakınca görmezken, % 49'i güvenmediğini ifade ediyor.

Türkiye halkın e-devlet kullanımı sıralamasında, 26 ülke arasında, 24.sırada yer alıyor.

Sorunlar ve Çözüm Önerileri

SORUN-1     Türkiye’ de, ülke “Bilişim” stratejisini oluşturacak, uygulamaları takip/koordine edecek, sorunlara müdahale edip çözecek yetkilendirilmiş bir “Koordinasyon Birimi” olmayışı,

ÇÖZÜM-1     Acilen, Bilişim’ den sorumlu bir “Koordinasyon Birimi” kurulmalıdır. Model olarak, Singapur ve İngiltere uygulamaları incelenerek, sürekliliği olan, politik değişimlerden etkilenmeyecek, politik cıkarlar doğrultusunda yönlendirilemeyecek, devletin en üst seviyesinde temsil edilen ve bakanlıklar üstü bir yapı kurulmalıdır.

SORUN-2     Devlet işleyişinin ve kurumsal yapılanmaların e-Devlet işlerliği ile örtüşmemesi,

ÇÖZÜM-2     Devlet işleyişi, kurumsal yapılanmalar, görev tanımları, vatandaşa ve Özel Sektöre verilecek hizmetler e-Devlet çatısı altında gözden geçirilerek yeniden oluşturulmalıdır. Değişim aşağıdaki fonksiyonları içerecek şekilde olmalıdır.

·                       Devlet/Kurum/Kuruluş Stratejilerinde değişim,

·                       Tüm iş süreçlerinde değişim,

·                       İş kültüründe değişim,

·                       Teknolojilerin ediniminde ve kullanımında değişim,

·                       Organizasyon yapısında değişim.

SORUN-3     Halen, optimum iş süreçlerinin var olmaması ve bu nedenle oluşan iş verimsizlikleri sebebiyle iş gücü kaynaklarının yeni iş süreçlerine kaydırılamaması,

ÇÖZÜM-3     e-Devlet dönüşümünün vatandaş ve çalışanlar tarafından iş güvencelerine veya düzene bir tehdit olarak algılanması, çalışmaların başlamadan bitmesine sebep olmaktadır. Öncelikle, bu anlayışın yanlışlığı, çok çeşitli iletişim araçlarıyla toplum katmanlarına anlatılmalıdır. Ayrıca, dönüşümün yaratacağı yeni verimlilik düzeyinde ortaya çıkacak fazladan işgücü, yeniden ekonomiye kazandırılmalıdır. Bu ve benzeri önlemlerle hem devlet çalışanları hem de vatandaşların değişimi sahiplenmeleri sağlanmalıdır.

SORUN-4     Geleneksel iş yapma alışkanlıklarının devam etmesi,

ÇÖZÜM-4     Devlet, yönetim kademesi dahil olmak üzere tüm çalışanını teknoloji ile çalışmanın kuralları ve değişim konusunda eğitmeli ve kazançalrı benimsenmiş olarak e-Devlet’e uyumu sağlamalıdır.

SORUN-5     Bilginin kaynağından kullanılmaması,

ÇÖZÜM-5     Devlet-vatandaş, devlet-iş dünyası ilişkilerinde değişik evrelerde ihtiyaç duyulup yaratılan bilgilerin tekrarlanması önemli iş gücü ve kaynak israfına neden olmaktadır. e-Devlet yaklaşımı içerisinde bu kayıpların oluşmaması için gereken tüm önlemler alınmalıdır. Devletle işi olan birey, tüm işlerini tek noktadan yapabilmelidir. Yapılması gereken; kabul görmüş vatandaşlık numarasının, devletin tüm kurumları bazındaki veri tabanları için erişim anahtarı olmasını sağlamak ve ihtiyaç duyulan tüm işlemler için oluşturulan arayüzlerle istenen bilgiye ulaşılmasının sağlanmasıdır.

SORUN-6     Kurum/Kuruluşlar arası bilgi paylaşımı eğiliminin ve alışkanlığının olmaması,

ÇÖZÜM-6     Kamu kurum/kuruluşlarındaki mevcut  bilgi envanteri  çıkartılmalı  ve bilgi alanlarına ilişkin  kodlar  standartlaştırmalıdır. Master alanların hangi kurumlarda tutulacağı ve diğer kurumların bu bilgiye hangi yetkilerle erişeceğinin ana esaslarının belirlenmesi gerekmektedir. (Örneğin, T.C. Kimlik Numarası İçişleri Bakanlığı’nda bulunacak). e-Devlet süreci tüm kurumlarda aynı anda  top  yekün başlamalı ancak her kurumun projeleri ufak parçalara bölünmeli ve en az emek ve maliyetle en fazla fayda verecek olanlara öncelik verilerek belli bir plan dahilinde tamamı e-Devlet’e entegre edilmelidir.

SORUN-7     Metodolojik Proje Geliştirme süreçlerinin, yönetim ve denetiminin olmaması,

ÇÖZÜM-7     Özerk kurul tarafından e-Devlet için gerekli olan, ortak kullanılacak standart bilgi alanlarına göre tüm projeler ve bu projelerden sorumlu olacak kurumlar belirlenmelidir. Belirlenen  kuruluşlar projelendirmeden ve bu projelerin hayata geçirilmesinden sorumlu olmalıdır.  Bununla birlikte e-Devlet dışında  gerçekleştirilecek projelerin önceliklerinin  belirlenmesi ve planlanması bu kurul tarafından yapılmalıdır.